Muziek podcast: Jessica Polak en Renadi Santoso
De Liemers ligt in het rivierengebied tussen de Rijn, IJssel en de Oude IJssel in Gelderland en is al duizenden jaren een populaire plek om te wonen. In de Romeinse tijd liggen hier verschillende Germaanse nederzettingen net ten noorden van de Limes. De vele Romeinse vondsten laat zien dat er onderling veel contact is geweest. Amateurarcheoloog Alex Koster neemt ons deze aflevering mee in veertig jaar onderzoek in de Liemers. Hij is betrokken geweest bij alle opgravingen in Wehl en Didam, waar nederzettingen en grafvelden zijn teruggevonden.
De Liemers met rechts boven Zevenaar Didam en de stippellijn volgend naar het oosten Wehl. Foto: Mijn DMA in het LIemers Museum Zevenaar.
Het everzwijntje
Een bijzondere vondst in Didam is het bronzen everzwijntje. Hij is een centimeter of 10 groot en staat in de vitrine in het Liemers Museum te Zevenaar. Alex vertelt over de manier waarop de vondst is gedaan. Die was best apart. Het was tijdens een onderzoek met de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek. Bij het onderzoek naar het grafveld was een VU student aanwezig, die Alex elke dag haalde en thuisbracht. Die dag hadden ze het stort nog niet onderzocht met de metaaldetector. In die tijd kwamen er dagelijks vele schatgravers om het stort te onderzoeken, tot aan Rotterdam toe. Alex wilde daarom eerst zelf nog zoeken. Zijn collega amateurarcheoloog nam de student daarom mee. Ze waren amper weg en toen kwam er een joekel van een piep. Daar kwam het bronzen everzwijntje tevoorschijn.
Waarde amateurs
Bij de opgraving naar het grafveld in Wehl Hessenveld hebben de amateurarcheologen de grond heel nauwkeurig onderzocht. Op handen en knieën hebben ze de de omgeving van het graf heel nauwkeurig afgezocht en zo zijn minuscule glazen kraaltjes tevoorschijn gekomen. Bij Wehl-Oldershove hebben de amateurarcheologen de tijd en ruimte gekregen om heel uitgebreid onderzoek te doen. Alex en collega’s hebben kuilen en waterputten met de hand mogen uitgraven, waardoor ze heel veel materiaal hebben gevonden. Tevens hebben ze de grond gezeefd, zodat ook daar de kleinste vondsten zijn ontdekt zoals het goud en het barnsteen kraaltje. Om al dit werk te kunnen uitvoeren, hebben ze in avonden en weekenden doorgewerkt. Er komt dus heel veel toewijding bij kijken. En de medewerking van de bedrijven is hierbij cruciaal.
Dit staat in contrast met veel opgravingen tegenwoordig, die vaak onder een behoorlijke tijdsdruk moeten worden uitgevoerd. De professionele archeologen hebben aangegeven dat zij voor zulk uitgebreid onderzoek de tijd gewoonweg niet hebben. Alex vindt het begrijpelijk, maar tegelijkertijd jammer. Hoeveel meer zou je kunnen vinden als er op deze manier wordt opgegraven?
De betrokkenheid van Alex Koster de afgelopen veertig jaar in Wehl en Didam laat absoluut de waarde zien van amateurarcheologen die in hun eigen omgeving samenwerken met professionele archeologen. Ze houden het overzicht, bewaren de kennis en zorgen ervoor dat het verhaal wordt verteld. Zo zijn er publicaties en tentoonstellingen geweest over de vondsten in Wehl en Didam en zijn er ook in de toekomst nog plannen voor verder onderzoek. Luister de podcastaflevering voor het complete verhaal van Alex.
Dankzij grondig onderzoek en zeven komen vondsten van een enkele millimeter groot tevoorschijn. Van links naar rechts: glazen kraaltjes, goud, kraal keramiek en kraal barnsteen.
Deze aflevering is tot stand gekomen dankzij de stimuleringsregeling van de Nederlandse Limes Samenwerking.